مطالعه تطبیقی مصادیق شروط ناعادلانه در نظام حقوقی ایران و انگلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پری خالدی ¹
• حسین جلالی ²

¹ استادیار گروه حقوق، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران. (نویسنده مسئول): [e-mail]

² استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد کرج ،دانشگاه آزاد اسلامی، البرز، ایران. [e-mail]

چکیده

منظور از شروط ناعادلانه شروطی هستند که یکی از متعاقدین با سوء استفاده از وضعیت اقتصادی، اجتماعی یا تخصص خویش به طرف دیگر تحمیل می‏کند. با توجه به حکومت اصل آزادی اراده قانون گذار در راستای حل مشکلات ناشی از پذیرش مطلق این اصل، در قوانین خاص و به معاذیر مختلف ورود پیدا کرده است. محاکم نیز با تأسی از قاعده‏ی انصاف به برخورد با این دسته از شروط ناعادلانه پرداخته و مواضعی چون بطلان تمام یا بخشی از قرارداد یا تعدیل آن را برگزیده‏اند. هدف این پژوهش بررسی مصادیق این شروط و راه کار نظام حقوقی ایران و انگلستان در مقابله با این شروط است.از جمله مصادیق شروط غیر منصفانه شرط عدم مسئولیت، شرط وجه التزام و قراردادهای الحاقی و استاندارداست. مهم ترین منابع قانونی شروط ناعادلانه در حقوق ایران علاوه بر قانون عام (قانون مدنی) قوانین خاصی چون قانون دریایی، قانون کار، قانون تجارت الکترونیکی و قانون حمایت از مصرف کنندگکان خودروست. در انگلستان کنترل قانونی شروط قراردادی ناعادلانه توسط مقنن و واگذاری ارزیابی این شروط به محاکم دو روش نظارتی به شمار می‏آید که در حقوق ایران این روش‏ها به جز در قوانین خاص و به صورت استثنایی مورد پذیرش قرار نگرفته است.

کلیدواژه‌ها

• شروط ناعادلانه
• نظام حقوقی ایران
• نظام حقوقی انگلستان

---